De trainingen van Reliëf zijn weer volop gaande. Als trainer vind ik het telkens weer genieten om met een nieuwe groep deelnemers te starten. Zij kennen elkaar meestal nog niet, maar vaak blijkt dat je na een korte tijd al prachtige gesprekken hebt.
Dieren en communiceren
Onlangs was de tweede dag van ‘de vaardige geestelijk verzorger‘. We startten met een ‘nadere kennismaking’. Ieder moest een dier kiezen waarmee hij/zij het meest zichzelf vereenzelvigt of herkent. Je kon kiezen uit een havik, uil, leeuw, bever pauw, wasbeer, poes, kameel, schildpad of steenbok. Diversiteit genoeg in de groep! De bevers, leeuwen, poezen etc. werden bij elkaar gezet. In tweetallen werd uitgewisseld waarin je lijkt op het gekozen dier. Want de ene poes is de andere niet 😊. Kwaliteiten werden uitgewisseld en ook de minder mooie kanten van elk dier kwamen aan de orde. Want er zitten roofdieren tussen en een pauw kan flink geluid maken, de bever kan destructief zijn etc. Een laagdrempelige en vrolijke manier om meer van elkaar te leren kennen. Die dieren verwijzen bovendien naar een theorie over communicatie, waarin je telkens positie kunt kiezen. Een variatie op de bekendere Roos van Leary (meer informatie). Het werd een leerzame dag over communicatie in de zorgorganisatie en welke positie je daarin inneemt. Over leiding nemen en volgen, over overzicht houden en samenwerken.
Als ik een metafoor voor zorgteams zou mogen aanreiken, zou ik hen willen wijzen op kwaliteiten van ganzen die samen optrekken. Ik heb er niet heel veel verstand van, maar wat ik wel weet is dat elk jaar ganzen in een V-formatie naar het Zuiden vliegen. Daar zijn mooie parellellen te trekken met teams die met elkaar samenwerken en van de eigenschappen van met elkaar vliegende ganzen iets te leren.
In formatie
Zo heeft men vastgesteld dat wanneer een gans zijn vleugels beweegt, er een opwaartse druk ontstaat voor de gans erachter. Door in een V-formatie te vliegen neemt het vliegbereik met minstens 70% toe. Aardig beeld voor collega’s: mensen die dezelfde kant opgaan kunnen sneller en gemakkelijker hun doel bereiken omdat zij reizen in vertrouwen op elkaar. Wat de een doet, heeft effect op de ander.
Wanneer een gans de formatie verlaat om alleen te gaan, ervaart hij de toegenomen luchtweerstand en sluit zich daarom meestal snel weer aan om te profiteren van de opwaartse kracht van de gans vóór hem. Dus, wie even slim is als een gans, gaat niet iets in zijn of haar eentje ondernemen. Je blijft in de formatie met degenen die dezelfde kant opgaan. Alleen houd je het niet zolang vol.
Wanneer de leidende gans moe wordt, gaat hij terug naar de vleugel en een andere gans neemt de leiding over. Het is blijkbaar lonend om de beurt het voortouw te nemen. Ganzen snateren vanaf de achterste rij om de voorop vliegende ganzen aan te moedigen de vaart erin te houden. Maakt dat niet duidelijk dat een bemoedigend woord veel goed doet en ervoor zorgt dat je het lang kunt volhouden?
Een team vormen
Tenslotte: wanneer een gans ziek wordt of gewond raakt door een geweerschot en uitvalt, gaan twee ganzen uit de formatie met hem mee naar beneden om hem te beschermen. Zij blijven bij hem totdat hij weer in staat is om te vliegen, of sterft. Daarna starten zij zelf – of met een andere formatie – om de grote groep in te halen. Een beeld om bij elkaar te blijven als het moeilijk wordt.
Interessant is de dreigende houding die ganzen aan kunnen nemen als ze gaan blazen en luid gakken en hun vleugels spreiden. Ze doen dat vooral om hun jongen te beschermen tegen dreigend gevaar. Dat doen ze alleen als je echt te dichtbij komt. Is dat de reactie van teams als er maatregelen worden genomen die niet goed voor ‘hun’ cliënten zijn? Herrie maken en van zich afslaan? Een signaal om goed te luisteren wat er dan gesnaterd wordt!
Het zijn zo maar wat associaties en gedachten over dieren die ‘precies zo zijn als mensen’ (volgens de aloude Fabeltjeskrant) en waar we van kunnen leren. Zeker ook over samenwerken.
In ‘vogelvlucht’ als het ware.