Een aantal maanden geleden word jij bij ons opgenomen in het hospice. Je bent erg ziek, jouw geheugen laat je ook wat in de steek, wat maakt dat je niet altijd begrijpt waarom je bij ons bent. In jouw beleving ben je bij ons op de afdeling om weer op te knappen. Als het mooier weer wordt, en je je wat beter voelt, zal je weer naar huis gaan, houd je ons voor. Soms ben je erg verdrietig en boos, je vertelt me dat jouw zoon zomaar jouw auto heeft verkocht zonder jouw medeweten. Je blijft aangeven en vragen wanneer je mee kan naar de garage om een nieuwe auto te kopen. Het moet wel een Volvo zijn, dat is HET merk.
Je zegt af en toe dat je je hier gedumpt voelde in het begin, in jouw beleving gebeuren dingen achter je rug om. En toch blijf je bescheiden, het verdriet overheerst de andere emoties. Je zit soms in elkaar gedoken in de stoel, weet je met jouw houding geen raad en omdat jouw hoofd het niet begrijpt, wordt het er voor jezelf niet makkelijker op.
Een zorgrelatie opbouwen
Jouw kinderen komen om het een en ander uit te leggen hoe het gegaan is, dat maakt dat voor ons wat puzzelstukjes in elkaar vallen en het blijkt dat het gesprek met jouw kinderen ook belangrijk is voor ons. Om zo in contact te blijven en elkaar te begrijpen, zodat we jou daarin ook beter kunnen verstaan en begeleiden.
Je probeert zo lang mogelijk veel zelfstandig te doen. Tijdens een zorg moment vraag ik wat je in het verleden gedaan hebt. In het gesprek vertel je dat je marktkoopman bent geweest, je handelde in groente en fruit. Altijd hard gewerkt en zelfstandig geweest. Dat verklaart mede waarom je onze hulp niet nodig vindt. Ik geef aan dat ik in mijn jonge jaren ook op de markt heb gestaan bij een collega marktkoopman die ook groente en fruit verkocht. Jouw ogen beginnen op dat moment te stralen. Je kent de man waarvoor ik werkte en deze herkenning doet je goed. Je praat honderduit over jouw werkjaren en hoe je dit beleeft hebt.
Kleine dingen met grote betekenis
Zelf jouw krant ophalen en zelf het ontbijt pakken uit de huiskamer, naar buiten gaan om te wandelen met familie of met een vrijwilliger. De buitenlucht doet je zichtbaar goed, je ervaart wat meer lucht, minder benauwdheid en meer adem. Een glas rode wijn in het begin van jouw verblijf, ijs met slagroom werd dat later omdat het slikken moeizamer ging. Je genoot van de kleine dingen waarmee we jou verwenden. Het vele bezoek dat je kreeg, nadien altijd meelopen naar de lift om ze uit te zwaaien, zelfs tot op het eind van je leven. Elke ochtend wilde je graag op tijd geholpen worden, toen dit zelf niet meer zo goed lukte. Wassen of douchen en altijd netjes in de kleren. Voor jou was dit heel belangrijk en, zo interpreteerde ik het, dan is de achteruitgang niet te zien.
Loslaten
Jouw ziektebeeld maakte dat er een stuk angst bij kwam kijken. Bij jou, bij je naasten en bij ons als team. Wat als…. Alles ging moeizamer en afgelopen nacht was je echt benauwd. De voorgeschreven medicijnen die je kreeg hielpen niet afdoende. Ik kwam bij je om 08.00 uur en zag je `overleven`. Ik gaf je de medicatie en ging even bij je zitten. Ik vertelde dat ik je zag en dat je het zwaar had. Dit beaamde je, iets wat niet vanzelfsprekend was. Anders zei je altijd dat het goed ging. Nu niet.
Ik vertelde je dat ik de dokter meteen ging bellen, ook hiermee was je blij. De arts kwam meteen en zei tegen je dat we jouw kinderen gingen bellen. Ze gaf aan dat we zagen dat je het moeilijk had en dat je een “time out” nodig had. Ook hier stemde je mee in, dat zei voor ons genoeg over hoe je je voelde. Ik gaf medicatie zodat je ging slapen voor een paar uur. Als jouw dochter er zou zijn, zouden we verdere afspraken maken. Ik ging bij je zitten, hield je hand vast. Je viel vrijwel direct in slaap, ik bleef bij je. Ik zag dat jouw ademhaling meteen veranderde, je gezicht begon anders te worden.
Het raakte me, dat je zo rustig lag en het leek dat je van overleven naar overgeven ging. Je hebt in een heel korte tijd de overstap gemaakt naar het hiernamaals. Heel rustig, zonder angst, zonder moeilijk ademen, met een tevreden gezicht.
Anne Sloëtjes is woonbegeleider IG bij Hospice de Hazelaar en is deelnemer aan de Alliantie Zinvolle Zorg in het Verpleeghuis.